ترازنامه و کاربرد های آن چیست؟

در  این مقاله به بررسی اینکه ترازنامه چیست و اهمیت آن برای تجارت ما چیست؟ و انواع ترازنامه‌ها پرداخته ایم.

تعریف ترازنامه چیست؟

ترازنامه ( Balance sheet ) گزارشی از دارایی‌‌‌‌‌ها، بدهی‌‌‌‌‌ها و حقوق صاحبان سهام مشاغل را در یک زمان خاص ارائه می‌‌دهد. ترازنامه تصویری از آنچه صاحبان شغل به آنها متعلق است و بدهی آن و همچنین مبلغ سرمایه گذاری شده توسط صاحبان سهام را ارائه می‌دهند. ترازنامه ارزش یک سازمان و تجارت را در یک زمان مشخص ارائه می دهد و موقعیت مالی آن را در لحظه نمایش می دهد.

ترازنامه یکی از مهمترین صورت های مالی به شمار می آید و درک درست و شناخت صحیح از آن باعث به وجود آمدن نگرش و تحلیل مناسب برای آن سازمان می شود.

کسی که ترازنامه را مطالعه می کند می تواند یک حسابدار، تحلیل گر اقتصادی، تحلیل گر بازارهای مالی، مدیر مالی و همچنین مدیر عامل باشد. هر کی از این افراد برای نیاز های متفاوتی نیاز به ترازنامه و مطالعه آن دارند. شما هم می توانید یکی از این افراد باشید. پس سعی کنید ترازنامه را به طور مفهومی و کامل فرا بگیرید.

با مالی کده در ادامه همراه باشید تا به طور کامل با ترازنامه آشنا شوید.

بسته به واحد تجاری، ممکن است اشخاص مختلفی مسئول تهیه ترازنامه باشند. مثلا مغازه یا یک شرکت خصوصی کوچک ، ترازنامه ممکن است توسط مالک یا حسابدار شرکت تهیه شود. برای شرکت های خصوصی متوسط ، ترازنامه ممکن است به وسیله ارکان داخلی مجموعه مانند مدیر مالی آماده شود و سپس توسط یک حسابرس یا حسابدار خارجی مورد بررسی قرار گیرند. با ما همراه باشید تا از ساختار ترازنامه و کاربردهای ترازنامه اطلاعات بیشتری کسب کنید.

 ترازنامه یکی از صورت های مالی بسیار کاربردی و جذاب برای متقاضیان آن محسوب می شود و در امور مالی مرتبط به هر حوزه ای اعم از حسابداری، مالیات، سرمایه گذاری مورد استفاده است. شاید بتوان ترازنامه را از مهمترین صورت های مالی دانست. ترازنامه در حسابداری آنقدر کلیدی و مورد اهمیت است که تاثیر معادله اساسی حسابداری در آن به شدت احساس می شود.

ترازنامه چیست؟

با توجه به مطالب بالا ، ترازنامه یک تصویر از وضعیت مالی شرکت یا عملکرد سازمان در یک مقطع زمانی مشخص است. تصور کنید اگر عملکرد یک شرکت را طی یک سال مالی به صورت فیلم مشاهده کنید و در مقطعی فیلم را متوقف کنید ، آن تصویر متوقف شده در ثانیه، دقیقه ، و ساعت مشخص که پیش روی ما است همانند ترازنامه است ، آن تصویر هم مانند ترازنامه وضعیت فیلم را در یک مقطع خاص به استفاده کنندگان نمایش می دهد. این موارد را در نظر بگیرید : متعادل سازی یک ترازنامه یعنی چی ؟ چرا ترازنامه مهم است؟ چهار صورت مالی اساسی چیست؟

این مباحث کمک می‌کند آنچه در ترازنامه گنجانده شده است تشریح شود و وضعیت مالی سازمان را مطرح می کند. تصور کنید قرار است یک مجموعه را خریداری کنید یا در یک مجموعه مقداری سرمایه گذاری کنید ( مانند خرید و فروش در بورس ) خیلی جذاب به نظر می رسد که با یک نگاه بتوان از وضعیت مالی هر کسب و کار تا حد زیادی با خبر شد.

رابطه ترازنامه با معادله اساسی حسابداری و حساب T

همانطور که می دانید ترازنامه از سه بخش اصلی دارایی ، بدهی و حقوق صاحبان سهام ( یا حقوق مالکانه ) تشکیل شده است. و با ماهیت حساب ها هم آشنا شدیم. 
برای درک بهتر ترازنامه و ارتباط آن با معادله اساسی حسابداری و حساب T  ، آنها را مورد بررسی قرار می دهیم.

در حساب T گردش و تراکنش های مربوط به یک حساب مشخص نمایش داده می شود و الزامی وجود ندارد که سمت چپ و راست همانند ترازنامه برابر هم باشند. ترازنامه همانند یک حساب T بزرگ و گسترده است که به جای یک حساب مشخص ، تمام مانده حساب ها را در خود جای داده است و طرف چپ و راست آن با هم برابر هستند.

در ترازنامه دارایی ماهیت بدهکار دارد و طرف راست ترازنامه هم ماهیت بدهکار دارد در حساب T هم طرف راست تراز ماهیت بدهکار دارد. در ترازنامه طرف چپ ماهیت بستانکار دارد و بدهی و حقوق صاحبان سهام هم ماهیت بستانکار دارند. در حساب T هم طرف چپ ماهیت بستانکار دارد. پس ترازنامه و حساب T از نظر ماهیت طرف راست و چپ ، همانند یکدیگر هستند. دقت کنید که در ترازنامه ، مانده نهایی هر حساب T در جای مربوط به خود قرار می گیرد. به عبارتی ترازنامه از بسیاری حساب T مختلف تشکیل شده است به صورتی که فقط مانده حساب های خود را در ترازنامه درج کرده اند.

بهترین تعریف ترازنامه

بهترین تعریف ترازنامه از نام آن گرفته می شود و معنی آن شامل مجموعه اتفاقاتی است که در یک مجموعه رخ داده است و نتایج یا آثار نهایی آن از نظر ارزش(ریال) در یک صورت یا فرمت مشخصی در یک مقطع زمانی خاص به نمایش گذاشته می شود. این روابط و ارزش ها با توجه به دستورالعمل ها و اصول حسابداری ثبت و ضبط شده اند و معادله حسابداری در آن هویدا است.

تعریف ترازنامه بر اساس استانداردهای حسابداری و با توجه به پیشرفت دانش مالی یک فرمت مشخص و رسمی دارد. تعریف ترازنامه شاید از نظر کسانی که با دانش مالی آشنایی عمیق و مناسبی نداشته باشند کمی متفاوت باشد و با فرمت های غیر رسمی نمایش داده شود اما اصل مطلب معمولا در آن ادا می شود.

مفهوم واژه تراز ( تراز بودن یا تراز شدن) را در بسیاری از مراحل و رویدادهای مالی از قبیل ثبت حسابداری، حساب T، معادله حسابداری و غیره قابل مشاهده است و دلیل آن ذات و روح حسابداری است.

نافذ بودن معادله اساسی حسابداری

الزام در تساوی ستون چپ و راست ترازنامه ، یاد آور چه چیزی است؟ اگر معادله یا فرمول اساسی حسابداری را مورد بررسی قرار دهیم متوجه می شویم که تساوی در ترازنامه از خود معادله اصلی حسابداری نشات گرفته شده است.   در ترازنامه ستون راست یعنی دارایی ها برابر است با جمع ستون چپ یعنی جمع حقوق صاحبان سهام و بدهی ها . از طرفی در معادله اصلی حسابداری:

دارایی = بدهی + حقوق صاحبان سهام

اگر دقت کنیم متوجه خواهیم شد که در ترازنامه چندین موضوع مهم حسابداری به چشمی می خورد:

1. برقراری معادله اساسی حسابداری
2. اگر تصور کنیم که ترازنامه متشکل از مجموعه ای از مانده حساب های T باشد ، مبحث حسابداری دو طرفه یا حسابداری دوبل تاثیر خودش را نشان می دهد. چون زمانی که یک تراکنش در حساب تیT ثبت می شود در یک یا چندین حساب T دیگر معادل جمع همان عدد تراکنش ها ثبت می شوند.

پس با این احتساب، در بین همه حساب های T تی هم معادله حسابداری در جریان است و همیشه در مقابل تغییرات در یک حساب یا حساب ها ، حساب ها یا حساب دیگری دستخوش تغییراتی می شوند تا معادله به هر طریقی بالانس شود. حالا بهتر متوجه می شویم که معادله حسابداری بسیار نافذ است و در تمام ارکان حسابدرای رعایت می شود.

یک تشبیه جالب از معادله حسابداری و ترازنامه : در دنیایی که ما زندگی می کنیم انرژی ها همیشه در جریان هستند و بر اساس قانون پایستگی انرژی، انرژی از بین نمی رود بلکه از شکلی به شکل دیگر تبدیل می شود . تصور کنید که ترازنامه همانند دنیا باشد ، انرژی برابر ارزشها باشد و قانون پایستگی انرژی همان معادله اساسی حسابداری باشد. به این نتیجه میرسیم که در ترازنامه ارزش ها از بین نمی روند بلکه از حسابی به حساب دیگر منتقل می شوند.

عناصر یا اقلام ترازنامه چیست؟

همانطور که مطرح شد ترازنامه دارایی‌‌‌‌‌ها، بدهی‌‌‌‌‌ها و حقوق صاحبان سهام ( حقوق مالکانه ) سازمان را در یک زمان مشخص گزارش می‌کند. توجه کنید که موارد گزارش شده در ترازنامه با حساب‌‌‌‌‌های مشخص شده در نمودار حساب یا کدینگ حسابها می بایست مطابقت داشته باشد و استانداردهای معمول رعایت شده باشد.اقلام ترازنامه با توجه به معادله اساسی حسابداری تقش خود را ایفا می کنند. طرف راست ترازنامه که دارایی است برابر با طرف چپ ترازنامه یعنی بدهی و حقوق صاحبان سهام است. اقلام ترازنامه از موارد زیر تشکیل شده است :

در ترازنامه دو دسته دارایی همان دارایی جاری و دارایی غیر جاری است و سه دسته دیگر شامل بدهی جاری ، بدهی غیر جاری و حقوق صاحبان سهام است.

دارایی‌‌‌‌‌ ها در ترازنامه

دارایی‌‌‌‌‌ ها در ترازنامه در بخش راست  قرار دارند، دارایی در ترازنامه به عبارتی آنچه ارزش تجاری شما را در اختیار دارد را نشان می دهد و با توجه به میزان و سختی نقد شوندگی به دو قسمت دارایی جاری و دارایی غیر جاری تقسیم می شود . در ترازنامه ، دارایی‌‌‌‌‌ها به ترتیب نقدینگی لیست می شوند. یعنی دارایی‌‌‌‌‌ها را به ترتیب سهولت تبدیل آنها به پول نقد گزارش می‌کند. وقتی دارایی های ترازنامه در یک سازمان مورد بررسی قرار می گیرد متوجه ارزش شرکت می شویم البته این خیلی مهم است که بدانیم ارزش شرکت یا دارایی های آن چگونه خلق شده ، یا در برابر آنها مثلا چقدر بدهی داریم ، یا برای مثال دارایی های شرکت نتیجه فعالیت تجاری است یا آورده سهامداران و... پس به تنهایی صرفا برای مطلع شدن از وضعیت مالی شرکت و عملکرد آن نمی توان به دارایی ها اتکا کرد و سایر اقلام ترازنامه نیز باید مورد بررسی قرار گیرد.

دارایی‌‌‌‌‌های جاری در ترازنامه

دارایی‌‌‌‌‌های جاری به راحتی در طی یک سال یا کمتر به پول نقد تبدیل می‌شوند. دارایی‌‌‌‌‌های جاری بیشتر در ترازنامه به این حساب‌‌‌‌‌ها تقسیم می‌شوند:

پول نقد و معادل نقدی : این‌ها نقدینگی‌ترین دارایی‌‌‌‌‌های شما هستند، از جمله ارز، چک و پول ذخیره شده در حساب‌‌‌‌‌های پس انداز و حساب کسب و کار شما.

اوراق بهادار قابل فروش : سرمایه گذاری‌‌‌‌‌هایی که می‌توانید در مدت یک سال بفروشید.

حساب‌‌‌‌‌های دریافتی : پولی که مشتریان شما برای خدمات شما به شما بدهکار هستند و در کوتاه مدت پرداخت می‌شود.

موجودی مواد و کالا : برای مشاغل بازرگانی و تولیدی، موجودی کالا شامل محصولات نهایی و مواد اولیه است.

هزینه‌‌‌‌‌های پیش پرداخت : چیزهایی با ارزش که قبلاً پرداخت کرده اید، مانند اجاره دفتر یا بیمه تجارت

اوراق بهادار بلند مدت: سرمایه گذاری‌‌‌‌‌هایی که در مدت یک سال قابل فروش نیستند.

دارایی‌‌‌‌‌های نامشهود: دارایی‌‌‌‌‌هایی که اشیا فیزیکی نیستند، مانند حق چاپ، توافق نامه حق امتیاز و حق ثبت اختراع

دارایی‌‌‌‌‌های غیر جاری در ترازنامه

دارایی‌‌‌‌‌های غیر جاری یا بلند مدت همان دارایی های هستند که طی یک سال مالی به نقدینگی نمی رسند. آنها را می‌توان به شرح زیر تقسیم کرد:

دارایی های ثابت : شامل املاک، ساختمان‌‌‌‌‌ها، ماشین آلات و تجهیزات مانند رایانه است.

اوراق بهادار بلند مدت : سرمایه گذاری‌‌‌‌‌هایی که در مدت یک سال قابل فروش نیستند.

دارایی‌‌‌‌‌های نامشهود : دارایی‌‌‌‌‌هایی که اشیا فیزیکی نیستند، مانند حق چاپ، توافق نامه حق امتیاز و حق ثبت اختراع

بدهی ها و حقوق صاحبان سهام در ترازنامه:

در قسمت بعدی ترازنامه یعنی سمت چپ ترازنامه، بدهی‌‌‌‌‌ها و حقوق صاحبان سهام  قرار می گیرد. بدهی‌‌‌‌‌های پولی است که به دیگران بدهکار هستید، از جمله هزینه‌‌‌‌‌های خرید کالا و خدمات به صورت نسیه ، بازپرداخت وام و سایر اشکال بدهی. بدهی‌‌‌‌‌ها بیشتر به بدهی‌‌‌‌‌های جاری و غیر جاری یا بلند مدت تقسیم می‌شوند. طرف چپ ترازنامه به صورت تعهدی می باشد و در قبال به دست آوردن دارایی ها به وجود آمده است . طرف چپ ترازنامه به صورت زیر است:

بدهی‌‌‌‌‌های جاری در ترازنامه:

که میتواند شامل اجاره، آب و برق، مالیات، پرداخت‌‌‌‌‌های جاری نسبت به بدهی‌‌‌‌‌های بلند مدت، پرداخت سود و حقوق و دستمزد است و موعد سر رسید آنها یک سال یا کمتر است.

بدهی‌‌‌‌‌های بلند مدت در ترازنامه:

این مورد شامل وام‌‌‌‌‌های بلند مدت، مالیات بر درآمد معوق و بدهی‌‌‌‌‌های صندوق بازنشستگی است که تا سال بعد شما آن را پرداخت نمی‌کنید.

حقوق صاحبان سهام در ترازنامه:

ارزش سهامداران برابر است با به مقدار پولی که توسط یک کسب و کار تولید می‌شود، مقدار پولی که صاحبان آن (یا سهامداران) در آن کسب و کار قرار می‌دهند و هر سرمایه اهدایی دیگر گفته می‌شود. حقوق صاحبان سهام به طور خالص در ترازنامه با استفاده از این فرمول محاسبه می‌شود. این فرمول همان معادله اساسی حسابدرای است که در اینجا نیز حکم فرما است :

حقوق صاحبان سهام = کل بدهی- کل دارایی

متعادل سازی ترازنامه

متعادل سازی ترازنامه همان بالانس بودن طرف چپ و راست ترازنامه است. زمانی که ترازنامه تهیه می شود برابر بودن طرف بدهکار و بستانکار سرمایه از نکات مهم است. ترازنامه به دو بخش تقسیم می‌شود که یک طرف آن دارایی‌‌‌‌‌های کسب و کار شما را نشان می‌دهد و طرف دیگر بدهی‌‌‌‌‌ها و حقوق صاحبان سهام آن را نشان می‌دهد. ارزش کل دارایی‌‌‌‌‌ها باید برابر با ارزش جمع بدهی‌‌‌‌‌ها و حقوق صاحبان سهام باشد. در این صورت، گفته می‌شود که دفار مالی در تعادل است. این حالت به کمک فرمول اساسی ترازنامه ارائه می‌شود.

دارایی = بدهی + حقوق صاحبان سهام

چرا ترازنامه مهم است؟

ترازنامه صورت مالی مهمی‌است که تصویری از سلامت مالی و وضعیت تجارت شما را در یک مقطع از زمان ارائه می‌دهد. برای درک بهتر روابط بین حساب‌‌‌‌‌های مختلف و تجزیه و تحلیل صورت های مالی می‌توان ترازنامه را همراه با سایر صورت‌‌‌‌‌های مالی مورد بررسی قرار داد. ترازنامه یک ابزار ضروری است که توسط مدیران اجرایی، سرمایه گذاران، تحلیلگران و تنظیم کننده‌‌‌‌‌ها برای درک وضعیت مالی فعلی یک تجارت استفاده می‌شود. ترازنامه به طور کلی در کنار دو نوع صورت مالی دیگر قرار می گیرد . صورت سود و زیان و صورت جریان وجوه نقد.

ترازنامه به استفاده کنندگان اجازه می‌دهد تا در یک نگاه، دارایی‌‌‌‌‌ها و بدهی‌‌‌‌‌های شرکت را مشاهده کند. ترازنامه می‌تواند به کاربران در پاسخ به سوالاتی از جمله این که آیا شرکت دارایی خالص مثبتی دارد، آیا دارای نقدینگی و دارایی‌‌‌‌‌های کوتاه مدت کافی برای پوشش تعهدات خود است و از نظر مقایسه کردن آیا این شرکت نسبت به رقیبان خود بدهی بالایی دارد یا خیر پاسخ‌‌‌‌‌های قابل قبول و جامعی ارائه دهد.

چه اطلاعاتی در ترازنامه موجود است؟

ترازنامه شامل اطلاعاتی در مورد دارایی‌‌‌‌‌ها و بدهی‌‌‌‌‌های یک شرکت است. بسته به شرکت، این ممکن است شامل دارایی‌‌‌‌‌های کوتاه مدت، مانند پول نقد و حسابهای دریافتنی، یا دارایی‌‌‌‌‌های بلند مدت مانند دارایی، تجهیزات باشد. به همین ترتیب، بدهی‌‌‌‌‌های آن ممکن است شامل تعهدات کوتاه مدت مانند حسابهای پرداختنی و دستمزد قابل پرداخت، یا بدهیهای بلند مدت مانند وام‌‌‌‌‌های بانکی و سایر تعهدات بدهی باشد. از ترازنامه اطلاعات قابل توجی می توان به دست آورد و در تصمیم گیری ها استفاده کرد.

ترازنامه چه اطلاعات مهمی ارائه می دهد؟

ترازنامه به عنوان یکی از اصلی ترین و مهمترین صورت های مالی است که اطلاعات مهمی از آن می توان استخراج کرد. هرکسی برای شناخت و درک وضعیت یک شرکت یا مجموعه می بایست حداقل ترازنامه را مطالاع و بررسی نماید.

ترازنامه اطلاعات زیر را ارائه می دهد:

نقدینگی در ترازنامه

با مقایسه دارایی‌‌‌‌‌های جاری کسب و کار خود با بدهی‌‌‌‌‌های فعلی آن، تصویری واضح از نقدینگی شرکت خود یا میزان وجه نقدی که به راحتی در دسترس دارید دریافت خواهید کرد. شما همیشه می‌خواهید بین دارایی‌‌‌‌‌ها و بدهی‌‌‌‌‌های فعلی خود یک فرصت داشته باشید تا تعهدات مالی کوتاه مدت خود را پوشش دهید. به همین موجب نقدینگی در ترازنامه قابل مشاهده است.

بهره وری در ترازنامه

با مقایسه صورت سود و زیان و ترازنامه خود، می‌توانید میزان کارایی تجارتتان را از دارایی‌‌‌‌‌های خود اندازه گیری کنید. به عنوان مثال، می‌توانید در مورد اینکه شرکت شما چگونه می‌تواند از دارایی‌‌‌‌‌های خود برای درآمدزایی استفاده کند، ایده بگیرید. به عبارتی بهره وری در ترازنامه را می توانیم به کمک ترازنامه و صورت و سودزیان بررسی کنیم.

ریسک در ترازنامه

ترازنامه شما می‌تواند به شما کمک کند تا درک کنید که میزان قدرت و اثر گذاری کسب و کار شما چقدر است و به شما می‌گوید چقدر با ریسک مالی مواجه هستید. برای قضاوت در مورد قدرت کسب و کارتان، می‌توانید بدهی‌‌‌‌‌ها را با دارایی‌‌‌‌‌های مشخص شده در ترازنامه خود مقایسه کنید به همین ترتیب ریسک در ترازنامه شرکت قابل مشاهده است.

چهار صورت مالی اساسی چیست؟

ترازنامه یکی از عناصر چهار صورت مالی اساسی است که در مجموع نمای کلی از عملکرد مالی کسب و کار شما را ارائه می‌دهد. در کل با مطالعه تمام صورتهای مالی می توان از وضعیت مالی و عملکرد شرکت اطلاعات جامعی کسب کرد و مطالعه آنها به تنهایی معمولا مبنای مناسبی برای تجزیه و تحلیل و تصمیم گیری نمی باشد. این چهار صورت اصلی مالی و نحوه استفاده از آنها برای ارزیابی امور مالی و اقتصادی یک تجارت و سازمان است:

صورت سود و زیان:

صورت سود و زیان یک کسب و کار به کمک درآمد و هزینه ، سود یا زیان حاصل از یک دوره گزارش دهی خاص را گزارش می‌کند. صورت سود و زیان بسیار با اهمیت است و نشانگر روابط درآمد و هزینه شرکت است که در نهایت میزان سود یا زیان شرکت را آشکار می کند.

ترازنامه یا صورت وضعیت مالی:

ترازنامه دارایی‌‌‌‌‌ها، بدهی‌‌‌‌‌ها و حقوق صاحبان سهام شرکت را در یک زمان خاص مشخص می‌کند. عمکلرد کلی شرکت به کمک ترازنامه قابل رویت است

صورت جریان وجوه نقد:

صورت جریان وجوه نقد پول وارده به یک تجارت در یک دوره گزارش خاص را نشان می‌دهد و اینکه وجوه نقد چگونه وارد شده ، چه اتفاقاتی برای آن افتاده و چگونه خارج شده است . صورت جریان وجوه نقد برای وام دهندگان و سرمایه گذاران برای تعیین اینکه آیا یک کسب و کار به پول نقد مورد نیاز برای پرداخت بدهی‌‌‌‌‌های خود دسترسی دارد، مهم است.

صورت سود و زیان جامع:

صورت سود ناپذیر تغییرات حقوق صاحبان سهام در یک تجارت را برای یک دوره گزارش خاص نشان می‌دهد. صورت سود وزیان جامع به طور معمول از پرداخت سود سهام، فروش یا خرید مجدد سهام و تغییرات ناشی از گزارش سود یا زیان تشکیل شده است.

نحوه تهیه ترازنامه اولیه

در اینجا مراحلی وجود دارد که می‌توانید نحوه تهیه ترازنامه را به کمک آن یاد بگیرید. حتی اگر بخشی یا کلیه فرایندها با استفاده از یک سیستم یا نرم افزار حسابداری خودکار شوند، درک نحوه تهیه ترازنامه به شما امکان می‌دهد خطاهای احتمالی را تشخیص دهید و قبل از ایجاد آسیب آن را حل و رفع نمایید. ترازنامه به عنوان یک حساب T بزرگ است که از حساب های T  کوچکتری تشکیل شده است و به عبارتی مانده های آنها در ترازنامه درج می شوند. علاوه بر نحوه تهیه ترازنامه بهتر است که کلیت حساب ها و ترازنامه درک شود.

1. تاریخ و دوره گزارش دهی ترازنامه را تعیین کنید.

منظور از ترازنامه عبارت است از نشان دادن کل دارایی‌‌‌‌‌ها، بدهی‌‌‌‌‌ها و حقوق صاحبان سهام یک شرکت در یک تاریخ خاص، که معمولاً به عنوان تاریخ گزارش نامیده می‌شود. در بیشتر مواقع تاریخ گزارش آخرین روز دوره گزارش خواهد بود. دوره مالی معمولا در شرکت‌‌‌‌‌ها از اول فروردین الی بیست و نه اسفند یا همان انتهای اسفند است.

2. دارایی‌‌‌‌‌های خود را در ترازنامه شناسایی کنید.

بعد از اینکه تاریخ و دوره گزارش خود را مشخص کردید، باید دارایی‌‌‌‌‌های خود را از آن تاریخ بررسی و محاسبه کنید.

به طور معمول، ترازنامه دارایی‌‌‌‌‌ها را به دو صورت فهرست می‌کند: به عنوان اقلام خطی جداگانه و سپس به عنوان کل دارایی‌‌‌‌‌ها. تقسیم دارایی‌‌‌‌‌ها به اقلام خطی مختلف، درک دقیق دارایی‌‌‌‌‌های شما و منابع آن را برای تحلیلگران آسان‌تر می‌کند. برای تجزیه و تحلیل نهایی جمع آوری آنها مورد نیاز است.

دارایی‌‌‌‌‌ها اغلب به موارد زیر تقسیم می‌شوند:

    دارایی‌‌‌‌‌های جاری:
          پول نقد و معادل
          اوراق بهادار کوتاه مدت قابل فروش
          حسابهای دریافتنی
          موجودی مواد و کالا
          سایر دارایی‌‌‌‌‌های جاری

    دارایی‌‌‌‌‌های غیرجاری:
          اوراق بهادار قابل فروش بلند مدت
          اثاثه و منصوبات
          سرقفلی
          داراییهای نامشهود
          سایر دارایی‌‌‌‌‌های غیرجاری

دارایی‌‌‌‌‌های جاری و غیرجاری در نهایت در ستون فرعی و اصلی جمع می شوند.

3. تعهدات خود را در ترازنامه مشخص کنید.

به طور مشابه، شما باید بدهی‌‌‌‌‌های خود را شناسایی کنید یعنی اول باید تعهدات خود را مشخص کنید. مجدداً، این موارد باید به دو صورت خطی و کل جمع شوند، مانند موارد زیر:

    بدهی‌‌‌‌‌های جاری:
          پرداختی‌‌‌‌‌های تجاری و غیر تجاری
          مالیات پرداختنی
          سود سهام پرداختنی
          تسهیلات مالی
          ذخایر
          پیش دریافت‌‌‌‌‌ها
          بدهی‌‌‌‌‌های مرتبط با دارایی‌‌‌‌‌های نگهداری شده برای فروش

    بدهی‌‌‌‌‌های غیرجاری:
          پرداختی‌‌‌‌‌های بلند مدت
          تسهیلات مالی بلند مدت
          ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان
          جمع بدهی‌‌‌‌‌های غیر  جاری

همانطور که در مورد دارایی‌‌‌‌‌ها بیان شد، اینها نیز باید هر دو قسمت جمع شوند و سپس با هم جمع نهایی شوند.

4. محاسبه حقوق صاحبان سهام در ترازنامه.

اگر یک شرکت یا سازمان به صورت خصوصی در اختیار یک مالک واحد باشد، محاسبه حقوق صاحبان سهام به طور کلی بسیار ساده خواهد بود. اگر به صورت جمعی باشد ، این محاسبه بسته به انواع سهام منتشر شده انجام می شود.

موارد مشترک متداول موجود در این بخش از ترازنامه عبارتند از:

    حقوق صاحبان سهام:
       افزایش سرمایه در جریان
       صرف سهام
       ضرفه سهام  خزانه
       اندوخته قانونی
       سایر اندوخته
       مازاد تجدید ارزیایی دارایی‌‌‌‌‌ها
       تفاوت تسعیر ارز عملیات خارجی
       سود انباشته
       سهام خزانه
       سرمایه

5.مقایسه مجموع بدهی‌‌‌‌‌ها و حقوق صاحبان سهام با دارایی ها در ترازنامه

برای اطمینان از متعادل بودن ترازنامه، مقایسه کل دارایی‌‌‌‌‌ها با کل بدهی‌‌‌‌‌ها به اضافه حقوق صاحبان سهام ضروری است. برای انجام این کار، باید بدهی‌‌‌‌‌ها و حقوق صاحبان سهام را با هم جمع کنید. اگر متوجه شده اید که ترازنامه تعادل ندارد، احتمالاً مشکلی در برخی از داده‌‌‌‌‌های حسابداری که به آنها تکیه کرده اید وجود دارد. دوباره بررسی کنید که همه نوشته‌‌‌‌‌های شما در واقع صحیح و دقیق هستند. ممکن است دارایی‌‌‌‌‌ها، بدهی‌‌‌‌‌ها یا حقوق صاحبان سهام را حذف یا تکرار کرده باشید یا مجموع کل خود را اشتباه محاسبه کرده باشید. ترازنامه یکی از مهم‌ترین صورتهای مالی است که نمایی سریع از وضعیت مالی یک شرکت ارائه می‌دهد. یادگیری نحوه ایجاد آنها و عیب یابی مسائل در صورت عدم تعادل می‌تواند به شما کمک کند تا به عضوی ارزشمند در سازمان خود تبدیل شوید.

ترازنامه در مورد تجارت به شما چه می‌گوید؟

ترازنامه یک تصویر مالی سالانه است. همچنین یک نسخه فشرده از موجودی حساب در یک شرکت است. در اصل، ترازنامه به سرمایه گذاران می‌گوید که یک شرکت دارای چه دارایی (دارایی)، چه بدهی (بدهی) و چقدر سرمایه گذاران (حقوق صاحبان سهام) بوده است. اطلاعات ترازنامه را می‌توان برای محاسبه نسبت‌‌‌‌‌های مالی مورد استفاده قرار داد که به سرمایه گذاران چشم انداز کلی شرکت را ارائه می‌دهد. برخی از شرکت‌‌‌‌‌ها از ساختار مالی مبتنی بر بدهی استفاده می‌کنند، در حالی که برخی دیگر از حقوق صاحبان سهام استفاده می‌کنند. نسبت‌‌‌‌‌های ایجاد شده باید در زمینه کسب و کار، صنعت آن و نحوه مقایسه آن با رقبای خود تفسیر شود. ترازنامه در مورد عملکرد یک سازمان یا واحد تجاری اطلاعات ارزشمندی در اختیار استفاده کنندگان آن قرار می دهد.

چرا ترازنامه برای کسب و کارها مهم است؟

همه کسب و کارها از زمانی که شروع به فعالیت می کنند تقریبا دارای سطحی ترین و مبتدی ترین تراز ممکن هستند. با شروع فعالیت آنها و افزایش رویدادهای مالی یا اقتصادی، وضعیت مالی دستخوش تغییرات مختلفی طی زمان می شود. با توجه به اینکه ترازنامه یک تصویر مقطعی از وضعیت مالی شرکت است، ترازنامه برای کسب و کارها مهم است.

دلیل اینکه مدیران عامل شرکت ها و یا سهامداران یک مجموعه خواستار مطالعه و بررسی ترازنامه هستند یک امر بدیهی به شمار می آید و دلیل آن نمایش وضعیت مالی آن سازمان یا کسب و کار است که تحت عنوان یک گزارش می تواند ارائه شود. به عبارتی ترازنامه یکی از محبوب ترین صورت های مالی و گزارشات حسابداری در بین استفاداه کنندگان از اطلاعات مالی است.

اجزای ترازنامه

اجزای ترازنامه بسیار با اهمیت است و ساختار و بدنه یک ترازنامه را تشکیل می دهد. اینکه اجزای ترازنامه چیست و در کدام قسمت از ترازنامه قرار می گیرد مربوط به استاندارهای حسابداری است.

دارایی‌‌‌‌‌های جاری و غیر جاری در ترازنامه

حسابهای موجود در این بخش به ترتیب نقدشوندگی از بالا به پایین فهرست بندی می‌شوند. این سهولت تبدیل آنها به پول نقد است. آنها به دارایی‌‌‌‌‌های جاری تقسیم می‌شوند که می‌توانند در یک سال یا کمتر به پول نقد تبدیل شوند. و دارایی‌‌‌‌‌های غیرجاری یا بلند مدت، که نمی‌توانند. دارایی ها به عنوان یکی از اجزای ترازنامه حاصل پرداخت و متحمل شدن هزینه هایی است که طی زمانهای مختلف بر عهده سازمان است. یعنی یک دارایی یا نقدا خریداری شده ، یا نسیه خریداری شده یا به عنوان آورده صاحبان سهام است.

ترتیب حسابها در دارایی‌‌‌‌‌های جاری ترازنامه:

1- نقدینگی و معادل آن نقدینگی‌ترین دارایی‌‌‌‌‌ها هستند و می‌توانند شامل اسناد خزانه و گواهی سپرده کوتاه مدت و همچنین ارزهای سخت باشند.

2- اوراق بهادار قابل فروش اوراق بهادار خالص و بدهی است که برای آنها بازار نقدینگی وجود دارد.

3- حسابهای دریافتنی  به پولی گفته می‌شود که مشتریان به شرکت بدهکار هستند.

4- موجودی به هر کالای موجود برای فروش اشاره دارد که با قیمت پایین‌تر یا قیمت بازار ارزش گذاری می‌شود.

5- هزینه‌‌‌‌‌های پیش پرداخت نشان دهنده ارزشی است که قبلاً پرداخت شده است، مانند بیمه، قراردادهای تبلیغاتی یا اجاره.

ترتیب حساب ها در دارایی‌‌‌‌‌های بلند مدت ترازنامه :

1- سرمایه گذاری‌‌‌‌‌های بلند مدت اوراق بهاداری هستند که در سال آینده قابل انحلال نیستند یا نمی‌توانند.

2- داراییهای ثابت شامل زمین، ماشین آلات، تجهیزات، ساختمانها و سایر داراییهای بادوام و عموماً سرمایه بر است.

3- دارایی‌‌‌‌‌های نامشهود شامل دارایی‌‌‌‌‌های غیر فیزیکی (اما همچنان ارزشمند) مانند مالکیت معنوی و سرقفلی است. این دارایی‌‌‌‌‌ها عموماً فقط در صورت تحصیل در ترازنامه درج می‌شوند تا اینکه در داخل توسعه داده شوند. بنابراین ارزش آنها ممکن است به شدت کاهش یابد (به عنوان مثال با درج نکردن یک لوگوی شناخته شده در سطح جهانی) یا به همان اندازه بیش از حد اغراق آمیز.

بدهی‌‌‌‌‌های جاری و غیر جاری در ترازنامه

تعهد عبارت است از هرگونه پولی که یک شرکت به اشخاص خارجی بدهکار است، از صورت حساب‌‌‌‌‌هایی که باید به تأمین کنندگان بپردازد تا سود اوراق قرضه صادر شده برای طلبکاران برای اجاره، خدمات و حقوق. بدهی‌‌‌‌‌های جاری ظرف یک سال سررسید می‌شوند و به ترتیب سررسید فهرست می‌شوند. از طرف دیگر، بدهی‌‌‌‌‌های بلند مدت در هر مقطعی پس از یک سال تسویه می‌شود.

حسابهای بدهی‌‌‌‌‌های جاری در ترازنامه ممکن است شامل موارد زیر باشد:

- بخش فعلی بدهی‌‌‌‌‌های بلند مدت

- بدهی بانک

- سود قابل پرداخت

- دستمزد قابل پرداخت

- پیش پرداخت‌‌‌‌‌های مشتری

- سود سهام قابل پرداخت و سایر موارد

- حق بیمه بدست آمده و دریافت نشده

- حسابهای پرداختنی

بدهی‌‌‌‌‌های بلند مدت در ترازنامه می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

بدهی بلند مدت شامل هرگونه سود و اصل اوراق قرضه منتشر شده است.

بدهی صندوق بازنشستگی به پولی گفته می‌شود که یک شرکت باید به حساب بازنشستگی کارکنان خود پرداخت کند.

بدهی مالیاتی معوق مبلغ مالیاتی است که به دست آمده اما تا یک سال دیگر پرداخت نمی‌شود. این رقم علاوه بر زمان بندی، تفاوت بین الزامات گزارشگری مالی و نحوه ارزیابی مالیات، مانند محاسبه استهلاک را تطبیق می‌دهد.

برخی از بدهی‌‌‌‌‌ها خارج از ترازنامه در نظر گرفته می‌شوند، یعنی در ترازنامه ظاهر نمی‌شوند.

حقوق صاحبان سهام در ترازنامه

حقوق صاحبان سهام عبارت است از پول منتسب به صاحبان یک کسب و کار یا سهامداران آن. همچنین به عنوان دارایی خالص شناخته می‌شود زیرا معادل کل دارایی‌‌‌‌‌های یک شرکت منهای بدهی‌‌‌‌‌های آن یا بدهی است که به غیر سهامداران دارد. سودهای انباشته سود خالصی است که یک شرکت یا در کسب و کار خود سرمایه گذاری مجدد می‌کند یا برای پرداخت بدهی از آن استفاده می‌کند. مابقی مبلغ به صورت سود سهام به سهامداران تقسیم می‌شود. سهام خزانه سهامی‌است که یک شرکت دوباره خریداری کرده است. می‌توان آن را بعداً برای جمع آوری پول نقد فروخت یا برای دفع تصرف خصمانه استفاده کرد.

برخی از شرکت‌‌‌‌‌ها سهام ممتاز منتشر می‌کنند که در این قسمت جدا از سهام عادی فهرست شده است. به سهام ترجیحی ارزش اسمی‌ دلخواه (مانند سهام عادی، در برخی موارد) تعلق می‌گیرد که هیچ تاثیری بر ارزش بازار سهام ندارد. سهام عادی و سهام ممتاز با ضرب ارزش اسمی‌ در تعداد سهام منتشر شده محاسبه می‌شود. سرمایه اضافی پرداخت شده یا مازاد سرمایه نشان دهنده مبلغی است که سهامداران بیش از حسابهای سهام عادی یا ترجیحی سرمایه گذاری کرده اند که بر اساس ارزش اسمی‌ و نه قیمت بازار است و همه زیر مجموعه حقوق صاحبان سهام در تزارنامه درج می شوند. حقوق صاحبان سهام ارتباط مستقیمی‌ با سرمایه بازار شرکت ندارد. دومی‌ بر اساس قیمت فعلی سهام است، در حالی که سرمایه پرداخت شده مجموع خالص خالصی است که به هر قیمتی خریداری شده است.

تجزیه و تحلیل ترازنامه

تحلیلگران بنیادی برای ارزش گذاری یک شرکت یا در نظر گرفتن فرصت سرمایه گذاری، با تجزیه و تحلیل ترازنامه شروع می‌کنند. این به این دلیل است که ترازنامه نمایی از دارایی‌‌‌‌‌ها و بدهی‌‌‌‌‌های یک شرکت در یک زمان واحد است، و مثلا در طول یک سال سود و زیان تقسیم نشده را آشکار می‌سازد. آنها می‌گویند "اعداد و ارقام دروغ نمی‌گویند"، و این بیشتر برای تجزیه و تحلیل مالی صادق است تا هر چیز دیگری. ترازنامه‌‌‌‌‌ها به دلایل زیادی مهم است، اما رایج‌ترین آنها عبارتند از: هنگامی‌که ادغام مورد بررسی قرار می‌گیرد، هنگامی‌که یک شرکت باید برای تسویه بدهی‌‌‌‌‌ها به تصفیه دارایی‌‌‌‌‌ها توجه کند، هنگامی‌که یک سرمایه گذار در حال بررسی موقعیت در یک شرکت است و هنگامی‌که یک شرکت به نظر می‌رسد که آیا وضعیت مالی آنها به اندازه کافی پایدار است که بتوانند بدهی خود را گسترش دهند یا بازپرداخت بدهند.

بسیاری از کارشناسان، خط اصلی یا پول نقد را مهم‌ترین مورد در ترازنامه شرکت می‌دانند. سایر اقلام مهم شامل حسابهای دریافتنی، سرمایه گذاریهای کوتاه مدت، دارایی‌ها، تجهیزات و اقلام بدهی عمده است. سه دسته بزرگ در هر ترازنامه دارایی‌‌‌‌‌ها، بدهی‌‌‌‌‌ها و حقوق صاحبان سهام است. در تجزیه و تحلیل ترازنامه باید بدانیم کدام حساب ها کلیدی تر از بقیه  هستند و به آنها بیشتر اهمیت دهیم.

در صورت ابهام در مورد ترازنامه می‌توانید از مشاوره شرکت حسابداری مالی کده بهره مند شوید.

تراز مالی چیست؟

تراز مالی برگرفته از همان ترازنامه است و به نوعی یک اصطلاح است. امکان دارد به بانک مراجعه کنیم و یا با مدیریت صحبت هایی داشته باشیم مبنی بر تراز مالی. برای مثال تراز مالی شرکت را درخواست می کنند. تراز مالی همان ترازنامه است.

تراز مالی بسته به نیاز می تواند همان ترازنامه رسمی شرکت باشد یا همان تراز آزمایشی تعدیل شده یا نشده مجموعه. هدف از این موضوع این است که تصور نکنید تراز مالی یک فرم یا گزارش خاص می باشد. تراز مالی به معنی اصلی همان ترازنامه مالی است.

وقتی از یک حساب خاص، گزارش گردش حساب می گیرید و مانده معادل صفر است، این گردش حاسب هم به نوعی یک تراز مالی است اما این تراز کلی نیست و مربوط به یک حساب خاص است.