توضیحات موارد حسابداری حقوق و دستمزد در شرکت ها

در این مقاله به بررسی نکات و موارد حسابداری حقوق و دستمزد در شرکت ها و مواردی که کارفرما موظف به رعایت آن میباشد پرداخته ایم.

بررسی و تحلیل حسابداری حقوق و دستمزد در شرکت ها

در کشور ما طبق قوانین مالیاتی و تامین اجتماعی که وظیفه اصلی آن پوشش کارکنان مزد بگیر و حقوق بگیر است کارفرما موظف است علاوه بر پرداخت حقوق و دستمزد آنها اسامی و مشخصات کارکنان خود را به حوزه های مالیاتی و همچنین ادارات تامین اجتماعی ارسال کنند و طبق قانون موظف به پرداخت حق بیمه سهم کارفرما و کارکنان است.

هر کارمند در شروع کار خود قراردادی را با کارفرما به امضا می رساند که باید شما موارد زیر باشد:

-نام طرفین قرارداد                                                           -تاریخ استخدام و تنظیم قرارداد  

-تاریخ استخدام و تنظیم قرارداد                                         -نوع قرارداد

-محل انجام شغل                                                            -مدت زمان اعتبار قرارداد

-تعیین حقوق و مزایا                                                        -نحوه پرداخت حقوق

-تعیین تعهدات طرفیت                                                    -مشخص نمودن وضعیت مرخصی ها در طول قرارداد

اصلاحات و تعاریف رایج حسابداری حقوق و دستمزد:

1) حقوق :

درآمدی که شخص حقیقی یا حقوقی در خدمت شخص دیگر اعم از حقیقی یا حقوقی در قبال تسلیم نیروی کار خود به صورت نقد یا غیر نقد دریافت میکند و معمولا به صورت ماهانه است.

2) دستمزد :

مفهموم آن مانند حقوق است اما دستمزد بر مبنای ساعت کار به کارگر پرداخت می شود اما حقوق معمولا به صورت ماهانه است. 

*بکارگیری کلمه حقوق و دستمز در کنار هم به معنی یکسان بودن تعاریف این دو مفعوم نیست.*

3) حقوق پایه :

حداقل حقوقی که طبق قانون کار برای کارمندان و کارگران به منظور انجام یک ساعت کار تعیین و به صورت ساعتی، روزانه، هفتگی، و معمولا ماهانه پرداخت می شود را حقوق پایه می نامند.

4) مزایای شغلی :

چنانچه کارمند علاوه بر حقوق پایه دریافتی های نقدی یا غیر نقدی دیگری نیز داشته باشد به آن دریافتی ها مزایای شغلی می گویند. مزایای شغلی ممکن است به صورت مستمر یا غیر مستمر باشد.

5) مزایای مستمر :

شامل آیتم های اضافه شده به حقوق اصلی هستند که هر ماه در لیست حقوق تکرار می شوند و کارگر یا کارمند آن را دریافت می کنند. مانند حق مسکن، بن، رفاهی، عائله مندی و....

6) مزایای غیر مستمر :

شامل آیتم های اضافه شده به حقوق اصلی است که در فیش حقوق کارگر یا کارمند هر ماه تکرار نمی شوند. مانند اضافه کاری، پاداش افزایش تولید، کارانه، حق ماموریت و....  

7) اضافه کاری :

استفاده از نیروی کار مازاد بر ساعت تعیین شده طبق قانون کار و توافق طرفین که معادل 40% اضافه تر از نرخ ساعت تغیین شده کار است یعنی هر ساعت اضافه کاری مبلغی معادل 140% مبلغ ساعات کاری معمولی است. به طور مثال نرخ هر ساعت کار اگر 100 هزار تومن باشد نرخ اضافه کار 140 هزار تومن است. 

8) عیدی :

نوعی پاداش سالانه است که کارفرما مکلف است نسبت به یک سال کارکرد معادل دو ماه (60 روز) حقوق پایه پرداخت نماید به شرطی که از 3 برابر حقوق کارگر بیشتر نباشد به بیان ساده تر از بین دو ماه حقوق یا کمتر از سه برابر هر کدام که کمتر باشد کارفرما مکلف به پرداخت آن است.

9) حق ماموریت :

اگر کارمند مجبور باشد برای انجام کاری بیش از 50 کیلومتر از محل خدمت خود دور شود یا ناگریز باشد حداقل یک شب در محل ماموریت بماند مشمول دریافت حق ماموریت می شود که معمولا بر اساس آیین نامه داخلی شرکت ها پرداخت می شود. اما مبلغ آن نباید از حداقل حقوق روزانه پایه کمتر باشد.

10) نوبت کاری :

کاری که در طول ماه به نحوی باشد که شیفت هایی از آن صبح، عصر یا شب واقع شود نوبت کاری نامیده می شود. طبق قانون کار کارگرانی که نوبت کارشان در صبح و عصر ( دو شیفت ) واقع شود 10% و چنانچه نوبت ها در صبح و عصر و شب ( سه شیفت ) 15% و در صورتی که نوبت ها به صبح و شب یا عصر و شب بیفتد 22/5% علاوه بر مزد به عنوان فوق العاده نوبت کاری دریافت خواهند کرد.

11) شب کاری :

کارهایی که از ساعت 22 الی 6 صبح انجام می شوند شب کاری نامیده می شوند ضمنا هر ساعت شب کار تنها به کارگزان غیر نوبتی (دائم شب کار) 35% اضافه بر مزد ساعت کاری عادی تعلق میگیرد.

12) مساعده :

بخشی از حقوق است که به علت نیاز کارگر قبل از پایان ماه جاری به کارگر پرداخت می شود. این مبلغ تحت عنوان مساعده ( پیش پرداخت ) در قسمت کسورات فیش حقوقی، از حقوق و مزایای کارگر در پایان ماه کسر و مانده آن صفر می شود. مبلغ مساعده کارکنان در هر شرکت متفاوت و وابسته به آیین نامه های داخلی است.

13) نیروی ساعتی :

به معنی به خدمت گرفتن نیرو یا کارشناس جهت انجام وظایف محوله است که طبق توافق طرفین به صورت ساعتی محاسبه و پرداخت می شود مانند: کارشناس انفورماتیک 

14) حق الزحمه :

هر گونه پرداخت در ازای خدماتی که نیروی انسانی در قالب قرارداد انجام می دهد مانند: قرارداهای مشاوره، حق التدریس و....

15) مدت کار :

ساعت کار عادی مدت زمانی است که کارکنان وقت و نیروی خود را در اختیار کارفرما قرار می دهند ساعات کار کارگران در شبانه روز نباید بیشتر از هشت ساعت باشد. البته کارفرما می تواند برخی از روز های هفته ساعات کار را بیشتر و در بعضی از روزهای هفته ساعت کار را کمتر کند مشروط بر این که از چهل و چهار ساعت در هفته تجاوز نکند.

16) تعطیلات و مرخصی ها :

روز جمعه روز تعطیلی کارگران با استفاده از مزد است یعنی کارگری که کار میکند حق استفاده از تعطیلات روز جمعه را با احتساب مزد دارد.

17) سنوات خدمت کارکنان :

کارفرما مکلف است بر اساس مدت کارکرد کارکنان خود در شرکت مبلغی تحت عنوان سنوات بر اساس آخرین حقوق کارگر پرداخت نماید که این مبلغ می تواند در پایان ماه یا پایان سال یا در زمان خاتمه همکاری به کارکنان پرداخت شود. اگر خاتمه قرارداد در نتیجه کاهش توانایی های جسمی یا ذهنی کارگر باشد کارفرما مکلف به پرداخت سنوات بر اساس دو ماه آخرین حقوق به وی باشد.

18) پایه سنوات : 

به کلیه کارکنان مشمول قانون کار اعم از دائمی و موقت که دارای یک سال سابقه کار باشند و یا یک سال از دریافت آخرین سنوات پایه آن ها در همان شرکت گذشته باشد چه حق سنوات یا مزایای پایان کار خود دریافت کرده باشند و چه دریافت نکرده باشند مبلغی تحت عنوان سنوات پایه تعلق می گیرد. 

19) حق اولاد : 

حق اولاد و عائله مندی در صورت داشتنن شرایط زیر به کلیه فرزندان تعلق می گیرد:

1) کارکنان حداقل سابقه 720 روز (2 سال) بیمه را داشته باشد.

2) سن فرزندان پسر او کمتر از 18 سال باشد یا به تحصیل اشتغال داشته باشد

3) در اثر بیماری یا نقص عضو طبق نظریه کمسیون پزشکی قادر به کار نباشد.

4) فرزند دختر تا قبل از ازدواج یا اشتغال به کار