مالیات بر درآمد شرکت ها

آیا دلیل پرداخت مالیات را می­ دانید؟ آیا با نحوه به دست آوردن مقدار مالیات بر درآمد آشنایی دارید؟ چرا اشخاص حقوقی باید از سود خود مالیات پرداخت نمایند؟

مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی

مالیات بر درآمد شرکت­ ها یک موضوع بسیار مهم و چالشی در مجموعه ها می­ باشد و مدیران عامل با تجربه و باهوش از آن غافل نخواهند شد زیرا آنها می­ دانند که امور مالیاتی یکی از موضوعات اصلی هر کسب و کار است و اشتباهات و کم کاری در امور مالیاتی می تواند سرنوشت تلخی را برای شرکت رقم بزند. در این مقاله قرار است برخی از ماده های مالیاتی مهم و مربوط به مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی را با هم مرور کنیم.

چرا اشخاص حقوقی باید مالیات بر درآمد پرداخت کنند؟

مالیات سهمی است که دولت از سود فعالیت تجاری و اقتصادی از فعالان اقتصادی دریافت می­ کند و تمام افرادی که درآمد و سود دارند بایت تحت چهارچوب قوانین مالیاتی سهم مالیات خود را از درآمد مشمول مالیات به دولت پرداخت نمایند. مالیات یک امر مهم در بخصوص در کشورهای پیشرفته می­ باشد و بر آن بسیار تاکید دارند.
کشورها توسط مالیات دریافتنی از مردم بخشی از بخشی از تامین بودجه خود را انجام می دهند و سپس بر اساس بودجه سالانه و برنامه ریزی قبلی آن را صرف آبادانی و پیشرفت کشور و رفاه عمومی مردم می­ کنند. به همین خاطر است که در کشورهای پیشرفته بر روی مالیات بسیار نظارت می­ کنند تا عدالت و تعادل مالی در کشور رعایت شود.

کدام ماده های ق.م.م مربوط به مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی است؟

از ماده 105 تا ماده 118 مربوط به مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی است که در باب سوم و فصل پنجم قانون مالیات ­های مستقیم جای گرفته است.

نرخ مالیات بر درآمد شرکت­ ها

درآمد شرکت ها و درآمد حاصله از فعالیت­های انتفاعی آنها در داخل یا خارج کشور بعد از کسر هزینه ­های مربوط به درآمدهای غیر معاف و اعمال معافیت­ های مربوطه مشمول مالیات با نرخ 25% ( بیست و پنج درصد) است. البته به این توجه داشته باشید که بعضی از فعالیت ها نرخ مخصوص و منحصر به فرد خود را دارند.
پس طبق قانون هر شرکت یا شخص حقوقی باید با اعمال معافیت ها و در نهایت کنار گذاشتن درآمدهای معاف خود سهم مالیات بر درآمد خود را پرداخت کند.

نحوه محاسبه مالیات شرکت­ ها

اشخاص حقوقی که درآمد کسب می­ کنند باید بر اساس قوانین مالیاتی سهم مالیات بر درآمد یا سودشان را به اداره مالیات پرداخت کنند. البته برخی از شرکت­ ها دارای معافیت ­هایی بر اساس نوع فعالیت و کسب و کار خود دارند که مالیات پرداختنی آن­ ها را کاهش می­ دهد.

اشخاص حقوقی یا شرکت ­ها باید هزینه های مربوط به درآمد غیر معاف خود را از درآمدهای غیر معاف خود کسر کنند تا درآمد مشمول مالیات یا سود آن فعالیت که مشمول مالیات است محاسبه شود. سپس بر اساس ماده 105 ق.م.م که نرخ مالیات بر درآمد 25 % است ( یا بر اساس نرخ جداگانه مربوط به آن کسب و کار ) مالیات خود را محاسبه و پرداخت نمایند.

مثال ۱ :

یک شخص حقوقی در سال 1400 درآمدی به مبلغ 450 میلیون تومان کسب کرده است و درآمد معاف از مالیات هم ندارد. هزینه های مربوط به دوره مالی 370 میلیون تومان است. با این احتساب سود شرکت یا درآمد مشمول مالیات 80 میلیون تومان است. طبق محاسبات و با نرخ ماده 105 ق.م.م مالیات بر درآمد این شرکت 20 میلیون تومان می شود. البته فرض بر آن است که تمام هزینه های ابرازی مورد تایید و جزو هزینه های قابل قبول مالیاتی است که در ادامه به آن می­ پردازیم.

درآمد مشمول مالیات در سال1400
80  =   370- 450

مالیات در سال1400     
50  =  25% * 80

مثال۲ :

یک شرکت در سال 1401 درآمدی معادل 950 میلیون تومان داشته است و کل هزینه های مربوط به این درآمد 700 میلیون تومان است. از درآمد مذکور مبلغ 650 میلیون تومان مربوط به صادرات محصولات کشاورزی است که بر اساس ماده 141 ق.م.م از 100% معافیت مالیات بر درآمد برخوردار است.

هزینه های مربوط به صادرات 500 میلیون تومان است ، پس مابقی هزینه معادل 200 میلیون تومان مربوط به درآمدهای غیر معاف است. پس نتیجه می­ گیریم طبق محاسبات درآمد غیر معاف 300 میلیون تومان است و هزینه های مربوط به آن نیز 200 میلیون تومان است. پس درآمد مشمول مالیات این شرکت برابر 100 میلیون است و مالیات آن بر اساس نرخ 25% معادل 25 میلیون تومان است.

درآمد مشمول مالیات در سال 1401
100  =    200- 300

مالیات در سال 1401 
25  =  25% * 100

زمان ارسال اظهارنامه مالیات بر درآمد شرکت­ ها

شرکت­ ها تا زمان 31 تیر ماه (یعنی 4 ماه بعد از اتمام سال مالی) مهلت دارند اظهارنامه مالیات بر درآمد خود را به سازمان امور مالیاتی ارائه نمایند و تا همین موعد ذکر شده مالیات خود را پرداخت کنند. در اظهارنامه ارسالی تکمیل صورت سود و زیان دوره و ترازنامه بسیار مهم است و باید متکی به دفتر روزنامه و کل تنظیم شود.

برای کاهش مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی چه کار باید کرد؟

همانطور که در مطالب بالا گفته شد از ماده 105 الی 118 ق.م.م درمورد مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی است. بر اساس این ماده ­های قانونی ، بخشنامه­ های مربوطه، آیین نامه ­ها و دستورالعمل ­ها می­توان از مالیات بر درآمد شرکت ­ها آگاهی کسب نمود ، اما توجه داشته باشید که کسب آگاهی کامل از موارد مذکور نیاز به تخصص، مطالعه زیاد و به روز بودن با قوانین مالیاتی دارد.

به خاطر تخصصی بودن و سطح اهمیت امور مالیاتی ،معمولا شرکت­ ها نمی­ توانند آگاهی مناسب و کامل از قوانین موجود داشته باشند و همین باعث می ­شود شرکت­ ها به دنبال یک کارشناس یا مشاور مالیاتی خبره برای شرکت خود باشند و این امری معمول است که یک شرکت با هدف داشتن یک عملکرد مالیاتی مطلوب به دنبال جذب مدیر مالی خبره و مشاور مالیاتی برای مجموعه خود باشد . امروزه به دلیل پیچیده بودن و گسترده بودن قوانین مالیاتی حضور یک مشاور مالیاتی یا کارشناس مالیاتی در مجموعه­ ها اهمیت زیادی دارد.

از اشتباهات اشخاص حقوقی این است که به دنبال کسی هستند تا بتواند از مسیر غیر قانونی مالیات بر درآمد آنها را کم کند. اما مسیر کاهش مالیات به طور غیر قانونی حتی اگر امکانش فراهم باشد صحیح نمی ­باشد و به دور از موازین شرعی و اخلاقی می­ باشد و مهم­ تر از آن باعث خروج مجموعه شما از حاشیه امن مالیاتی می شود که در نتیجه امکان دارد برای آن شرکت از نظر مباحث حقوقی و کیفری درد سر ساز شود.

حالا این سوال مطرح است که چگونه از راه قانونی مالیات کمتری پرداخت کنیم؟ آیا کاهش مالیاتی از راه قانونی آسان و امکان پذیر است؟ پاسخ این است که برای کسر مالیات از مسیر قانونی به کمک  مشاور مالیاتی یا یک شخص خبره در امور مالیاتی با توجه به شرایط و ویژگی های شرکت امکان پذیر است ولی در کل موضوع آسانی به حساب نمی ­آید.
البته منظور از کاهش مالیات این نیست که یک شرکت هر مالیاتی که خودش دوست دارد را پرداخت کند زیرا پرداخت مالیات به بررسی عملکرد شرکت و شرایط آن در ابعاد مختلف بستگی دارد. برای مثال : نوع فعالیت شرکت و حجم فعالیت آن، میزان فروش و هزینه های قابل قبول مالیاتی ، صورت سو و زیان و ترازنامه ، معافیت ها و ... همه در محاسبه مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی و شرکت­ ها دخیل هستند.

کاهش مالیات بر درآمد زمانی اتفاق می­ افتد که سود ما بر اساس چهارچوب قوانین کمتر باشد. درآمد مشمول مالیات یا همان سود از اختلاف بین درآمدها و هزینه ­های قابل قبول مالیاتی و عرف مربوط به آن دوره به دست می­ آید.

شرکت­ ها سود و زیان دوره را تهیه و تنظیم و به وسیله اظهارنامه مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی به اداره امور مالیاتی تسلیم می­ کنند. در اظهارنامه مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی دو بخش ترازنامه و صورت سود و زیان وجود دارد که از عوامل تعیین کننده مالیات هستند و هر مودی می بایست با توجه به فعالیت تجاری خود و با توجه به اسناد و مدارک قابل قبول ، به طور صحیح گزینه­ های ترازنامه و صورت سود و زیان خود را کامل کند زیرا در موعد رسیدگی مالیاتی توسط اداره امور مالیاتی تمام موارد گفته شده بررسی و واکاوی می شود.

کاهش مالیات بر درآمد شرکت ها از راه قانونی

برای کاهش مالیات به طور نسبی باید سود کاهش یابد و برای دستیابی به کاهش سود نیز باید یا درآمد کمتر باشد یا هزینه ­های قابل قبول مالیاتی افزایش یابد . این هزینه­ ها در زمان رسیدگی مالیاتی کنترل و بررسی خواهند شد تا صحت و اسناد و مدارک آن به تایید ممیز اداره امور مالیاتی برسد.

یکی از راه ­های کاهش مالیات بر درآمد شناخت معافیت ­های مربوط به هر کسب و کار است. بسیاری از مودیان و اشخاص حقوقی از معافیت­ ها و تسهیلات مربوط به کسب و کار خود آگاه نیستند. برخی از اشخاص حقوقی دارای معافیت­ های بالقوه و بالفعل هستند که حتی خودشان هم از آن آگاهی مناسبی ندارند و دانستن این موارد باعث می­ شود آنها در شرایط یکسان مالیات کمتری نسبت به قبل پرداخت کنند. با بررسی بسیاری از اشخاص حقوقی مشاهده شده است که آن­ها قادر هستند به راحتی با فراهم سازی یکسری شرایط و رعایت برخی شروط معافیت که برای آنها هزینه های چندان زیادی هم ندارد ، معافیت­ های مالیاتی بالقوه خود را به مرحله اجرا برسانند و از مزایای آن بهره ­مند شوند و در نتیجه مالیات بر درآمد کمتری پرداخت کنند.

برای پرداخت مالیات کمتر بهتر است با معافیت ­های مالیاتی و هزینه ­های قابل قبول مالیاتی بیشتر آشنا شویم. و برخی ماده ­های ق.م.م که مربوط به این موضوع هستند را بررسی می ­کنیم.

هزینه قابل قبول مالیاتی در محاسبه مالیات بر درآمد شرکت ها

دو ماده 147 و 148 ق.م.م مربوط به هزینه های قابل قبول مالیاتی است.

ماده ۱۴۷ مشخص می ­کند هزینه ‌هایی قابل قبول است که در حد متعارف و همچنین قابل اتکا به اسناد و مدارک مثبته می ­باشد و مربوط به درآمد همان دوره مالی است. یعنی هزینه­ های سایر دوره ­ها مربوط به درآمد دوره دیگر نمی ­تواند باشد. و در ادامه اگر هزینه ‌ای در این قانون پیشبینی نشده یا بیشتر از نصاب مشخص شده در این قانون باشد اما به موجب قانون و یا مصوبه ‌هیأت وزیران پرداخت شده باشد قابل قبول واقع می ­شود.

این را به خاطر داشته باشید که هزینه ­های مربوط به درآمد های معاف یا مشمول مالیات با نرخ صفر، جزو هزینه های قابل قبول مالیاتی با هدف کسر از درآمدهای غیر معاف نمی ­باشد. یعنی هزینه های معاف در محاسبه سود درآمد معاف استفاده می ­شود و آن هزینه قابل عطف به درآمد غیر معاف نیست.

همچنین هزینه ­های پرداختی قابل قبول مالیاتی که به طور تهاتری نیستند و مبلغ آن 50,000,000 ریال به بالا است تسویه وجوه آن از طریق بانک انجام شود (یعنی پرداخت هزینه های بالای 5 میلیون تومان بهتر است که از بانک خود شرکت انجام شود).

ماده ۱۴۸ شامل فهرستی از هزینه ­های قابل قبول مالیاتی است و آن­ها را شرح داده است.

برای مثال برخی هزینه­ های مندرج در این لیست آورده شده است:

• بهای تمام شده محصول فروش رفته و یا مواد مصرفی در کالا و خدمات فروش رفته
• هزینه ‌های استخدامی متناسب با خدمت پرسنل بر اساس مقررات استخدامی
• کرایه محل موسسه اگر اجاره­ای است
• اجاره بهای ماشین­ آلات و ادوات مربوط به شرکت
• هزینه ­های سوخت، برق، روشنایی، آب، مخابرات و ارتباطات

اشخاص حقوقی با توجه به ماده 147 و 148 ق.م.م با موضوع هزینه های قابل قبول مالیاتی ،می­توانند زمان رسیدگی مالیاتی از رد شدن هزینه­ های شرکت جلوگیری نمایند و در نتیجه مالیات متعلقه واقعی را پرداخت نمایند.

معافیت مالیاتی شرکت­ ها

در قانون مالیات­ مستقیم مواد 132 لغایت 146 معافیت ­های مالیاتی را شرح داده است. برخی از شرکت ­ها از معافیت­ های مالیاتی خود آگاهی ندارند. این معافیت ­ها با در نظر گرفتن نوع فعالیت ، منطقه جغرافیایی محل فعالیت، حجم فعالیت و حتی نوع کالا و... برای هر شخص حقوقی تبیین شده است. برای مثال صادرات محصولات کشاورزی مطابق ماده 141 ق.م.م از 100% معافیت مالیاتی برخوردار است. اشخاص حقوقی برای کاهش مالیات بر درآمد خود بهتر است از این معافیت ­های مالیاتی مطلع باشند و حداکثر استفاده را ببرند.

مشاوره برای کم کردن مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی 

در مطالب قبلی مطرح شد که کاهش مالیات بر درآمد را با فرار مالیاتی اشتباه نگیرید. کاهش مالیات به این معنی نیست که شخص حقوقی مالیات مد نظر و خواسته شخصی خودش را پرداخت نماید. مالیات بر درآمد شرکت­ ها با توجه به میزان سود آنها و درآمد مشمول مالیات آن­ها محاسبه می ­شود ولی مساله این است که معمولا اشخاص حقوقی مدعی می ­شوند که بیشتر از حد واقعی مالیات پرداخت می­ کنند و مواردی از قبیل رد هزینه ­ها ، انجام ندادن تکالیف مالیاتی و عدم آگاهی از معافیت مالیاتی و ... منجر به این نتایج می ­شود. اگر یک شرکت با چنین مشکلاتی مواجه است بهتر است در کنار خود از حضور کارشناس مالیاتی، مشاور مالیاتی یا یک مدیر مالی مسلط به امور مالیاتی بهره ­مند شود.

بعضی از مدیران و صاحبان کسب و کارها به دلیل نداشتن تجربه و نداشتن عملکرد مالیاتی مناسب متحمل هزینه های هنگفت و بعضا غیر قابل جبرانی می ­شوند اما بعض از اشخاص حقوقی با اهمیت قائل شدن برای امور مالیاتی خود و همکاری با یک نفر مشاور مالیاتی یا کارشناس مالیاتی از رسیدن به این وضعیت بد یعنی پرداخت مالیات ­های سنگین جلوگیری می­کنند. این یک امر طبیعی است که برای داشتن عملکردی مناسب و مطلوب از نظر مالیاتی به خصوص مالیات بر درآمد حضور یک نفر خبره به عنوان مشاور مالیاتی ، کارشناس مالیاتی یا مدیر مالی نیاز می­ باشد.

این موضوع به دلیل تغییرات قوانین مالیاتی ، صدور بخشنامه های مکرر و آئین نامه ها  و از جهتی پیچیده بودن قوانین مالیاتی باعث می­ شود بیش از پیش به حضور یک مشاور مالیاتی در مجموعه­ احساس شود.

به اشخاص حقوقی پیشنهاد می ­شود برای جلوگیری از پرداخت مالیات بر درآمد غیر معقول و نداشتن جرائم مالیاتی ، از تجربه مشاور مالیاتی با هدف استفاده از معافیت ها و شناخت هزینه های قابل قبول مالیاتی و در نهایت انجام امور مالیاتی به طور مطلوب و با کیفیت استفاده نمایند. استفاده از مشاور مالیاتی و متخصص مالیاتی گزینه ای ارزشمند برای رسیدن به اهداف مالیاتی یک شرکت است.

امیدواریم ارائه مطالب مذکور برای شما آموزنده باشد و به شما در تصمیم گیری ­ها کمک کند. همچنین اشخاص حقوقی می­ توانند درصورت نیاز به مشاور مالیاتی و بهره ­مندی از مشاوره مالیاتی کارشناسان خبره، با ما در ارتباط باشند.
لطفا در صورت نیاز ، نظرات و سوالات خود را برای ما در بخش کامنت­ ها مطرح کنید.

برای دریافت مشاوره مالیاتی مناسب با ما تماس بگیرید.