صفر تا صد مالیات بر درآمد

در این مقاله به صفر تا صد مالیات بر درآمد می پردازیم

مالیات بر درآمد

هیچ‌چیز در دنیا قطعی نیست، جز مرگ و مالیات! این جمله‌ی معروف از بنجامین فرانکلین بنیان‌گذار ایالات‌متحده آمریکا است که به خوبی اهمیت این موضوع را نشان می‌دهد. تمامی افراد هر جامعه‌ای با این موضوع درگیر هستند اما مدیران مشاغل، مدیران مالی، حسابدارها، حسابرس‌ها و صاحبان کسب و کار بیشتر با آن سروکار دارند. مودیان یا افرادی که مشمول آیین‌نامه عنوان شده می‌شوند بر اساس نوع فعالیت و شخصیت حقیقی یا حقوقی بودن، وظایف تعریف شده‌ای را بر عهده دارند.

در ایران دو نوع مالیات داریم. مالیات مستقیم وجهی است که به صورت مستقیم از افراد دریافت شده و مالیات غیرمستقیم که توسط دولت به شکل غیرمستقیم اخذ می‌شود.

در این مطلب قصد داریم شما را با این طرح، دسته‌بندی صاحبان مشاغل، اظهارنامه، اشخاص مشمول و معاف از پرداخت و نحوه محاسبه آن آشنا کنیم. به خاطر راحتی بیشتر در ادامه عنوان قانون مالیات‌های مستقیم به صورت قانون م.م درج خواهد شد.

مالیات بر درآمد چیست؟

یکی از مواردی که کسب و کارها، مشاغل و اصناف مطابق قوانین کشور پرداخت می‌کنند مالیات بر درآمد است که توسط دولت مطالبه می‌شود یکی از انواع مالیات‌های مستقیم به شمار می‌رود. تاریخچه مقررات عنوان شده به قرن هجدهم میلادی زمانی که آمریکا قصد داشت هزینه‌های سنگین مربوط به جنگ و جنگ‌افزارها را تامین کند برمی‌گردد.

دولت‌ها برای اشخاص حقیقی و حقوقی مالیات بر درآمد وضع می‌کنند. این افراد باید مطابق قوانین هر ساله درآمدهای خود را به نهادهای رسمی اعلام کنند. نرخ این دستور به میزان درآمد شخصیت‌های حقیقی و حقوقی که شامل آن می‌شود بستگی داشته و متغیر است.

سازمان امور مالیاتی مطابق معیارهای خاصی از جمله میزان درآمد هر شخص و شرایط دسته‌بندی‌های مختلف، درصد خاصی را به عنوان مالیات در نظر گرفته که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.
دولت‌ها برای کاهش فاصله طبقاتی بین دهک‌های مختلف جامعه و تنظیم سیاست‌های مربوط به رفاه مردم بسیاری از مواقع مبلغ را به شکل پلکانی محاسبه می‌کنند، در این روش با افزایش درآمد میزان دریافت نیز به نسبت بیشتر خواهد شد.

انواع مالیات بر درآمد

این قاعده شامل زیرمجموعه‌های مختلفی می‌شود که در ادامه با هر یک از آن‌‌ها آشنا خواهید شد.

مالیات بر درآمد املاک

همه مالکین نسبت به دارایی‌ها یا املاک خود واقع در ایران مطابق مقررات باب دوم قانون م.م مشمول این طرح هستند. ماده پایه یا همان ماده ۵۲ عنوان می‌کند که درآمد شخص حقیقی یا حقوقی ناشی از واگذاری حقوق خود نسبت به املاک واقع در داخل کشور پس از کسر معافیت‌های مشخص شده در این مقررات، مشمول مالیات بر درآمد املاک است.

مالیات بر درآمد اجاره املاک نیز جزئی از این مورد است یعنی زمانی که ما ملکی را اجاره دهیم و از آن درآمد داشته باشیم، باید مبلغ تعیین شده مطابق قوانین مربوطه را بپردازیم. همچنین املاک سرقفلی و مواردی که در اصطلاح عام به آن بسازبفروش گفته می‌شود نیز از زیرشاخه‌های این نوع دستورالعمل به شمار می‌روند.

مالیات بر درآمد کشاورزی

مطابق ماده 81 قانون م.م کشاورزی نیز مشمول این موضوع می‌شود اما اشخاص حقیقی برای آن معافیت کامل دارند و اشخاص حقوقی نیز نیاز به انجام تکلیف‌های خود برای بهره‌مندی از نرخ صفر درصد در این مقوله دارند. مالیات اشخاص حقوقی با نرخ صفر محاسبه می‌شود.

درآمد حاصل از کلیه فعالیت‌های کشاورزی، دام‌پروری و دامداری، پرورش ماهی، زنبور عسل، پرورش طیور، صیادی، ماهیگیری، نوغان‌داری، احیای مراتع، جنگل‌ها، باغ‌ها و درختان مشمول معافیت این طرح است.

مالیات بر درآمد حقوق

درآمدی که شخص حقیقی در خدمت شخصی دیگر (اعم از حقیقی یا حقوقی) در قبال تسلیم نیروی کار خود بابت اشتغال در ایران برحسب مدت یا کار انجام یافته به طور نقد یا غیر نقد تحصیل می‌کند، مشمول مالیات بر حقوق است. کسر و پرداخت این مبلغ همیشه بر عهده کارفرما است به همین دلیل حقوق‌بگیران از زمان کسر و پرداخت آن اطلاعی ندارند.

مالیات بر درآمد مشاغل

مطابق ماده 93 قانون م.م درآمدی که اشخاص حقیقی از طریق اشتغال به مشاغل یا به عناوین دیگر غیر از موارد مذکور در سایر فصل‌های این فرمان در ایران تحصیل کند، پس از کسر معافیت‌های مقرر در این حکم مشمول مالیات بر درآمد مشاغل می‌باشد. به عبارت دیگر تمامی مشاغل و اشخاص حقیقی که در داخل کشور کار می‌کنند مشمول آن می‌شوند. البته نرخ هرکدام از گروه‌های شغلی و دسته‌بندی‌های مختلف نسبت به دیگر موارد متفاوت است.

مالیات بر درآمد شرکت‌ها و شخصیت‌های حقوقی

بر اساس ماده ۱۰۵ قانون م.م چنانچه شرکت‌ها و اشخاص حقوقی سودی داشته باشند، باید ۲۵ درصد از آن را مطابق این طرح پرداخت کنند. این ماده از مهم‌ترین ماده‌ها برای شرکت‌ها عنوان شده است.

مالیات بر درآمد اتفاقی

بر اساس ماده ۱۱۹ درآمد نقدی یا غیر نقدی که شخص حقیقی یا حقوقی به شکل بلاعوض یا از طریق معاملات محاباتی یا به عنوان جایزه یا هر عنوان دیگر از این قبیل تحصیل می‌نماید مشمول مالیات اتفاقی به نرخ مقرر در ماده ۱۳۱ خواهد بود. این مورد به شکل پلکانی تعیین می‌شود.

گروه‌بندی صاحبان مشاغل در سال 1401

نخستین معیار در تعیین و محاسبه مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی، گروه شغلی است که یک کسب و کار به آن تعلق دارد. به همین منظور سازمان مربوطه مشاغل را به سه دسته مختلف تقسیم کرده است که در ادامه با آن‌ها آشنا می‌شویم. گروه بندی ها بر اساس حجم و نوع فعالیت مشخص می گردند. اگر با مطالعه متن نتوانستید متوجه شوید کسب و کار شما در کدام گروه قرار دارد می‌توانید به سایت اینترنتی سازمان امور مالیاتی کشور مراجعه کنید.

گروه‌بندی صاحبان مشاغل در سال 1401 بر اساس حجم فعالیت

حجم فعالیت هر گروه بر اساس درآمد فروش کالا یا فروش کالا و خدمات به صورت هم‌زمان، به سه زیرگروه تقسیم می‌شود.

• گروه اول: درآمد بیشتر از 15 میلیارد تومان.
• گروه دوم: درآمد بین 5 تا 15 میلیارد تومان.
• گروه سوم: درآمد کمتر از 5 میلیارد تومان.

گروه اول، بر اساس نوع فعالیت

واردکنندگان و صادرکنندگان، مالکین کارخانه‌ها، واحدهای تولیدی و شخصی (به شرط داشتن پروانه بهره‌برداری معادن از وزارتخانه مربوطه)، صاحبان هتل‌های سه ستاره و بالاتر، مالکین بیمارستان‌ها، زایشگاه‌ها، درمانگاه‌ها و کلینیک‌های تخصصی و فوق تخصصی، شخصیت‌های دارای مشاغل صرافی، صاحبان فروشگاه‌های زنجیره‌ای، افراد دارای موسسه‌های حسابرسی، حسابداری و دفترداری، ارائه‌دهندگان خدمات مالی، مدیریتی، مشاوره‌ای، انفورماتیک و طراحی سیستم، صاحبان موسسه‌های حمل‌و‌نقل موتوری، زمینی، دریایی و هوایی مسافری یا باربری و سایر صاحبان مشاغل و حرفه‌هایی که درآمد ابراز شده بر اساس اظهارنامه مالیاتی عملکرد دو سال قبل یا آخرین درآمد قطعی شده آن‌ها تا پایان دی ماه سال قبل، بیش از مبلغ ۱۵۰ میلیارد ریال باشد از مشاغل گروه اول به شمار می‌روند.

از تکلیف‌های این گروه می‌توان به نگهداری دفتر روزنامه، دفتر کل یا سایر دفاتر حساب مورد متکی به اسناد و مدارک، ارائه صورتحساب سود و زیان و ارائه ترازنامه اشاره نمود.

گروه دوم، بر اساس حجم فعالیت

سایر صاحبان مشاغل و حرفه‌هایی که درآمد ابراز شده دو سال قبل آن‌ها با آخرین درآمد قطعی شده آن‌ها بیش از 50 میلیارد ریال و مساوی یا کمتر از مبلغ 150 میلیارد ریال، مشروط به ابلاغ برگ قطعی حداکثر تا پایان دی ماه سال قبل به شخص مودی یا نماینده رسمی وی است. به بیان دیگر برای عملکرد سال 1401، آخرین درآمد قطعی شده تا پایان دی‌ماه سا%