صفر تا صد مالیات خانه های خالی

در این مقاله به بررسی مالیات خانه ها خالی می پردازیم

مالیات املاک و خانه های خالی

قانون مالیات خانه های خالی مشخص کرده است که مالکان و سرپرستان خانوار وظیفه دارند تمامی جزئیات مربوط به اطلاعات همه املاکی را که دارند از جمله اقامتگاه اصلی خانوار را در سامانه املاک و اسکان ثبت کنند. این کار به این منظور انجام می شود که در صورت خالی بودن خانه ها و عدم اجاره آنها، از صاحبان آنها مالیات دریافت شود.

کدام املاک مشمول قانون مالیات خانه های خالی می شوند

بر اساس ماده 54 اصلاحی قانون مالیات های مستقیم که در تاریخ 5 آذر 1399 در شورای اسلامی تصویب شده است، برای اینکه یک ملک مشمول این قانون شود، تحقق شرایط زیر ضروری است:

• واحد مسکونی حتما خالی باشد. به این ترتیب واحدهای تجاری و اداری مشمول این قانون نخواهند شد.
• محل استقرار واحد مسکونی خالی در شهرهایی باشد که بالای یک صد هزار نفر جمعیت دارند. در عین حال توجه به این نکته نیز بسیار ضروری است که آن دسته از واحدهای مسکونی که در شهرهای زیر یک صد هزار نفر بر اساس آمار مرکز آمار ایران قرار دارند و نام مالک و یا فرد بهره بردار از این واحد هر یک به صورت جداگانه در سامانه ملی املاک و اسکان کشور ثبت نشده باشد، در حکم خانه خالی تلقی می شوند و بنابراین باید مالک یا فرد بهره بردار جریمه ای معادل بیست درصد مالیات سال اول را که برابر با 6 برابر اجاره ماهیانه بر اساس قانون مالیات بر خانه های خالی خواهد بود، پرداخت کنند. به این ترتیب صاحبان واحدهای مسکونی در شهر های با کمتر از 100 هزار نفر جمعیت و روستاهای کشور هم بر اساس قانون وظیفه دارند اطلاعات مربوط به واحدهای خود را در سامانه ملی املاک و اسکان ثبت کنند.
• واحد مسکونی در هر سال مالیاتی در مجموع بیش از ۱۲۰ روز ساکن یا کاربر نداشته باشد.
• واحد مسکونی از سوی سامانه املاک و اسکان کشور به عنوان خانه خالی شناسایی شده باشد.

مالیات خانه های خالی چیست؟

بسته به اینکه واحد مسکونی نوساز باشد یا خیر، با توجه به مدت زمانی تعیین شدن بر اساس شرایط زیر، مشمول مالیات بر خانه های خالی می گردد:

• واحدهایی که نوساز نیستند نباید بیش از  120 روز خالی بمانند. در صورت تغییر مالکیت به صورت رسمی، مهلت ۱۲۰ روزه  مذکور برای مالک جدید جاری است.
• واحدهای نوساز نباید بیش از دوازده ماه از زمان صدور گواهی اتمام عملیات ساختمانی، خالی بمانند
• واحدهای نوساز در طرح(پروژه )های انبوه سازی  نباید بیش از هجده  ماه از زمان صدورگواهی اتمام عملیات ساختمانی، خالی بمانند. مالیات بر خانه های خالی تا زمانی که تعداد واحد مسکونی موجود در شهرهای بالای یک صد هزار نفر جمعیت  به استناد مرکز آمار ایران به یک ممیز بیست و پنج صدم برابر تعداد خانوارهای ساکن در این شهرها برسد، قابل اجرا است.

نحوه ثبت اطلاعات در سامانه ملی املاک و اسکان

• وزارت راه و شهرسازی وظیفه دارد سامانه ای با عنوان سامانه ملی املاک و اسکان راه اندازی و اجرا نماید.
• سامانه معاملات املاک باید به گونه ای طراحی شود که قابلیت ارزش گذاری واحدهای مسکونی به قیمت های روز منطقه (موضوع ماده 64 قانون مالیات های مستقیم) یا ارزش اجاری موضوع ماده 54 قانون مالیات های مستقیم، امکان ثبت درخواست متقاضی خرید یا اجاره املاک عرضه  شده در آن و ثبت تحقق یا عدم  تحقق معامله را داشته باشد.
• وزیر راه  و  شهرسازی وظیفه دارد ظرف حداکثر سه  ماه پس از لازم الاجرا شدن قانون مالیات بر خانه های خالی ضمن تدوین و ابلاغ دستورالعمل نحوه ثبت اطلاعات، امکان اظهار رایگان اطلاعات مربوط به املاک تحت تملک و محل اقامت یا بهره برداری اشخاص حقیقی و حقوقی از جمله اشخاص موضوع ماده (۲۹) قانون برنامه ششم توسعه را در سامانه ملی املاک و اسکان کشور در تمام مناطق کشور فراهم کند.
• سامانه باید به گونه ای طراحی شود که مالک بتواند ادعای مستأجر مبنی بر داشتن یا نداشتن اقامتگاه اصلی را راستی آزمایی نماید، در غیر این  صورت مسؤولیتی متوجه موجر نخواهد بود.

نحوه مکلف کردن افراد به ثبت اطلاعات مربوط به املاک مسکونی در سامانه

• مالکان واحدهای مسکونی تمام مناطق کشور اعم از شهری و روستایی موظف اند اطلاعات املاک تحت تملک خود را با تعیین نوع بهره برداری، حداکثر ظرف مدت دو ماه پس از انتشار دستورالعمل مربوطه، در سامانه ملی املاک و اسکان کشور ثبت کنند.
• سرپرستان خانوارهای تک نفره و بیشتر مکلف اند اقامتگاه اصلی خانوار را (یک واحد ملکی یا استیجاری یا رایگان)  حداکثر ظرف مدت دو ماه پس از انتشار دستورالعمل مذکور در بند 1، در سامانه املاک و اسکان کشور ثبت نمایند.

خانه های خالی معاف از مالیات

موارد زیر از شمول مالیات بر خانه های خالی معاف هستند، به شرطی که در سامانه املاک و اسکان ثبت شوند:

• اقامتگاه اصلی خانوار باشد.
• علاوه بر اقامتگاه اصلی، هر خانوار می تواند یکی از واحدهای تحت تملک خود را در شهری غیر از شهر محل اقامتگاه اصلی، به عنوان اقامتگاه فرعی ثبت نماید، در این صورت واحد مزبور مشمول مالیات بر خانه های خالی نمی شود.
• در صورتی که اقامتگاه اصلی خانوار، تحت تملک یکی از اعضای خانوار باشد، خانوار مذکور می تواند حداکثر یک واحد دیگر از واحدهای تحت تملک خود را در همان شهر محل اقامتگاه اصلی به عنوان اقامتگاه فرعی ثبت نماید، در این صورت واحد مزبور مشمول مالیات بر خانه های خالی نمی شود.
• دانشجویان، طلاب، دانش اموزان، شاغلان و مبتلایان به بیماری های خاص در صورت اقامت در شهری غیر از اقامتگاه اصلی و فرعی خانوار، تنها با ارائه اسناد مثبته ازجمله گواهی پرداخت حق بیمه برای شاغلان و گواهی اشتغال به تحصیل، امکان ثبت یک واحد مسکونی دیگر جهت معافیت از مالیات از خانه های خالی را دارند.
• واحد مسکونی محل اشتغال صاحبان صنوف، مشاغل از جمله گردشگری و زیارتی، مؤسسات یا شرکت های فعال که مجوز از دستگاه مربوطه دارند و ممنوعیتی برای فعالیت در واحدهای مسکونی ندارند، به شرط ثبت اطلاعات در سامانه املاک و اسکان کشور و در صورت اطلاع سازمان امور مالیاتی کشور و سازمان تأمین اجتماعی، از مالیات موضوع  قانون مالیات از خانه های خالی معاف هستند.
• واحدهای مسکونی واقع در شهرهای زیر یک صد هزار نفر جمعیت و روستاهای کشور به شرط ثبت در سامانه ملی املاک و اسکان مشمول مالیات بر خانه های خالی نیستند.
• واحدهای مسکونی موقوفه که بر اساس استعلام از سازمان اوقاف و امور خیریه امکان اجاره آنها حسب وقف نامه وجود ندارد، مشمول مالیات بر خانه های خالی نخواهند بود.

مشاهده و استعلام میزان مالیات خانه های خالی 

• واحدهای مسکونی واقع در شهرهای بالای یک صد هزار نفر جمعیت که مالک و بهره بردار آنها هر یک جداگانه در سامانه ملی املاک و اسکان کشور ثبت نشده باشد، در حکم خانه خالی محسوب و مشمول مالیات مربوطه می شوند.
• واحدهای مسکونی واقع در شهرهای زیر یک صد هزار نفر جمعیت و روستاهای کشور که مالک و بهره‏بردار آنها هر یک جداگانه در سامانه ملی املاک و اسکان کشور ثبت نشده باشد در حکم خانه خالی تلقی شده و مشمول جریمه ای معادل بیست درصد(۲۰%) مالیات سال اول موضوع قانون مالیات بر خانه های خالی خواهد شد.
• مالکان واحدهای مسکونی مکلف اند اقامت اعلام  شده توسط خود یا بهره برداران واحد مسکونی در سامانه مذکور را تأیید کنند؛ در غیر این صورت، واحدهای مذکور در حکم خانه خالی تلقی شده و حسب مورد مشمول مالیات قانون خانه های خالی یا جریمه معادل بیست درصد(۲۰%) مالیات سال اول موضوع قانون مالیات بر خانه های خالی خواهد شد.  
• در صورت احراز تخلف مالک به نحوی که منجر به عدم تشخیص یا تشخیص غلط خانه خالی گردد، مالک علاوه بر پرداخت مالیات مندرج در قانون مالیات بر خانه های خالی، مشمول جریمه ای معادل مالیات متعلقه می شود.
• در صورتی که مالک بخواهد واحد مسکونی خود را به فردی که اقامتگاه اصلی دیگری در سامانه برای او تعریف شده است اجاره دهد، واحد مسکونی وی در حکم خانه خالی تلقی شده و حسب مورد مشمول مالیات قانون خانه های خالی یا جریمه معادل بیست درصد(۲۰%) مالیات سال اول موضوع قانون مالیات بر خانه های خالی خواهد شد.  
• کلیه اشخاص مشمول  مالیات بر خانه های خالی مکلف اند حداکثر ظرف مدت یک ماه پس از هرگونه تغییر در محل اقامت یا خرید و فروش واحد تحت تملک خود، اطلاعات جدید را در سامانه املاک و اسکان کشور ثبت نمایند، در غیر این  صورت به ازای هرماه تأخیر، واحد مسکونی جدید، مشمول جریمه ای معادل مالیات سال اول قانون مالیات بر خانه های خالی می شوند.
• پس از پایان مهلت خوداظهاری، دستگاه های اجرائی مکلف اند خدمات خود از قبیل افتتاح حساب بانکی و صدور دسته چک، خدمات ناشی از اعمال سیاست های حمایتی، یارانه ای و کمک  معیشتی، تعویض پلاک خودرو، فروش انشعاب آب، برق، تلفن و گاز طبیعی، ارسال اسناد و مدارک مانند گواهینامه رانندگی، گذرنامه، مدارک خودرو، اخطاریه، ابلاغیه، ثبت نام مدارس در منطقه محل اقامت، استحقاق دریافت خوابگاه دانشجویی و امثال آن را صرفاً با اخذ کد ملی و بر اساس کد پستی یا شرح نشانی یکتای درج شده مربوط به اقامتگاه اصلی آنان در سامانه املاک و اسکان کشور ارائه کنند.
• حداکثر ظرف مدت شش ماه پس از لازم الاجرا شدن این تبصره، کلیه ارائه دهندگان خدمات عمومی از قبیل آب و فاضلاب، برق، گاز و تلفن مکلف اند قبوض مصرفی را بر اساس اطلاعات مندرج در سامانه املاک و اسکان کشور، مطابق با کد پستی یا نشانی یکتا و به نام مالک یا بهره بردار صادر نمایند.
• وزارت نیرو مکلف است تعرفه برق شمارشگر (کنتور) را که ساکنان آنها در سامانه املاک و اسکان کشور، خوداظهاری نکرده اند، با بالاترین پلکان قیمتی محاسبه نماید.

در صورت عدم اعلام بهره بردار یا ساکن ( نه مالک )، مالک می تواند با ارائه اسناد مثبته از شمول مالیات بر خانه های خالی خارج شود.

نحوه محاسبه مالیات خانه های خالی

بر اساس قانون مالیات بر خانه های خالی، ضرایب مالیاتی در این قانون برای خانه های خالی مشخص شده است.

این ضرایب عبارت است از:

• مالیات سال اول ماهانه: ۶ برابر مالیات اجاره
• سال دوم ماهانه: ۱۲ برابر مالیات اجاره
• مالیات سال سوم ماهانه ۱۸ برابر مالیات اجاره است

ضرایب مالیاتی برای کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که دارای بیش از ۵ خانه خالی در هر سال باشند نسبت به کل واحدها دو برابر اعمال می شود.

نحوه پرداخت مالیات خانه های خالی 

همان طور که در بالا اشاره شد، مشاهده و استعلام میزان مالیات خانه های خالی  از طریق درگاه ملی خدمات مالیات my.tax.gov.ir، امکان پذیر خواهد بود. اما پس اینکه مالکین خانه های خالی، برای مشاهده و استعلام میزان مالیات خانه های خالی، اقدام نمودند، لازم است تا مالیات مربوطه را به حساب سازمان امور مالیاتی کشور واریز کنند. به همین دلیل، در این بخش، به توضیح نحوه پرداخت مالیات خانه های خالی می پردازیم که طبق راهنمای تصویری زیر می باشد:

مرورگر دستگاه خود را باز کرده و آدرس درگاه ملی خدمات مالیات، یعنی my.tax.gov.ir را جستجو کرده و بر روی اولین لینک، کلیک نمایید. پس از ورود به صفحه اصلی درگاه ملی خدمات مالیات و انجام ثبت نام، مطابق راهنمای بخش قبل، نام کاربری و رمز ورود خود را در کادرهای مربوطه وارد کرده و دکمه ورود به پنل کاربری را بزنید.

اکنون، یک کد شش رقمی، به شماره همراه شما پیامک می شود. به منظور ورود به سامانه پرداخت مالیات خانه های خالی، این کد را در کادر مربوطه وارد کرده و بر روی دکمه ورود به سامانه کلیک نمایید.

در این مرحله، با کلیک بر روی عبارت پرداخت قبض های مالیات، می توانید برای پرداخت مالیات خانه های خالی مربوط به ملک خود، اقدام نمایید.

کلام آخر

مالیات خانه  های خالی یکی از مواردی است که در چند سال اخیر و در پی افزایش نرخ اجاره  بها در کشور مطرح شد. این مسئله به ویژه زمانی اهمیت بیشتری پیدا کرد که مشخص شد بسیاری از مالکان واحدهای خود را خالی می گذارند که این مسئله بر روی روند اجاره مسکن تاثیر منفی می گذارد. به همین دلیل نهادهای قانون گذاری کشور تصمیم گرفتند از این طریق این افراد را وادار کنند که واحدهای مسکونی خود را وارد چرخه بازار اجاره کنند.

شرکت حسابداری و خدمات مشاوره مالیاتی مالی کده به عنوان یک مرکز معتبر و باتجربه در این خصوص آمادگی این را دارد که انواع خدمات حسابداری و مشاوره درباره قوانین مالیاتی را به شرکت ها و موسسات مختلف در سرتاسر کشور ارائه دهد. بنابراین در صورت نیاز به کسب اطلاعات بیشتر می توانید از همکاران ما در این خصوص کمک بگیرید.